“Kripto para, işlemlerini güvence altına almak için kriptografi kullanan, çalışma şekli nakde alternatif bir değişim aracı olarak tasarlanmış bir dijital unsurdur.” Şeklinde tanımlanmıştır. Kripto para sanal olarak tanımlanmasının sebebi bazı özelliklerinden kaynaklanmaktadır.
Öncelikle kripto para taklidinin yapılabileceği herkesçe bilinen somut bir nesne değildir. Değeri altın ve gümüş paralardaki gibi eritildiğinde gram olarak taşınmaz, gümüş veya altın karşılığı olan belge de değildir. Devletler sadece kendi bastıkları parayı baz aldığı için sanal para kanun nezdinde geçerliliği olan bir değişim aracı da değildir.
Değerli oluşu; taklit edilemeyişi, muhasebe defterinin kırılması imkansız şifrelerle sağlandığı, parayı basan tüzel kişiliğin keyfi hareketleriyle değerinin düşürülmesinin ihtimalinin olmayışından kaynaklıdır. Kripto paralar sadece sahibinin emriyle el değişebilir.
Kripto Paranın Hukuki Niteliği
Kripto paralarla ilgili Türk Hukukunda henüz bir düzenleme bulunmamakla beraber, , Ödeme Ve Menkul Kıymetler Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri Ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun elektronik paradan bahsetmiştir.
Ceza hukuku kapsamında
Türk Ceza Kanunu’nun kanunilik ilkesi gereği kanunda açıkça suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez. Kripto paraların işlenmesi, satılması veya kullanılması hakkında kanunda açıkça bir düzenleme mevcut olmadığından ceza hukuku kapsamında bir sorumluluk bulunmamaktadır.
Ancak kripto paraların suç sayılan fiilerde aracı olarak kullanılması halinde (örneğin kara para aklanması sebebiyle) tabii ki yaptırımı söz konusu olabilir. Başka bir olası durum da kripto paraya yatırım yapmak için gerçek para gönderen vatandaşa kripto paranın gönderilmediği durumda dolandırıcılık, hırsızlık gibi suçlar oluşabilmektedir.
Vergi hukuku kapsamında
Bildiğimiz üzere bir kazançtan vergi alınabilmesi için öncelikle vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesi ve bilinmesi gerekir. Kripto paralar kanunda açıkça yer almadığı için ülkemizde vergi hukuku kapsamında kabul edilmemektedir. Fakat elektronik paranın kazanılması süreklilik arz ederse ve bu işten kar etme ve gelir elde etme gayesi taşınırsa kazancın ticari kazanç olarak nitelendirilmesi gayet makul olmakla birlikte vergilendirmenin ticari kazanç üzerinden gerçekleşmesi söz konusu olabilir.
Miras hukuku kapsamında
Bir kişi vefat ettiğinde, malvarlığı değerleri mirasçılarına geçmektedir. Ancak bu malvarlıkları miras yoluyla intikali mümkün olan malvarlığı olmalıdır. Kripto para da kişinin malvarlığı sayıldığına göre mirasçılarına tabii ki geçebilmektedir. Ancak bu durum diğer mal varlıklarından biraz farklılık göstermektedir.
Kripto para yatırımı yapanların cüzdan şifreleri kırılması neredeyse imkansız şekilde tasarlandığı için yatırım yapanların cüzdan şifrelerini güvendikleri biri ile paylaşmaları miras intikali için gerekmektedir. Aksi halde kişinin ölümünden sonra hiç kimse kripto paraya ulaşamaz. Yani sanal parada işlem yapmak için kullanılan özel anahtar mirasçıların bilgisi dahilinde değilse hesaba giriş mümkün olmamaktadır.
Özetle kripto paraların miras kalması hukuken mümkün. Fakat bazı durumlarda (kişinin cüzdan şifrelerini yakınıyla paylaşmaması) mirasın geçişi mümkün görünmemektedir
Kripto paraların miras kalmasıyla ilgili bir durum geçtiğimiz günlerde yaşanmıştı. Vefat eden eşinin hesabında yirmi bin liradan fazla değerde Bitcoin bulunan kadın, konuyu vergi dairesine taşımış; vergi dairesi de TC uyruğunda bulunan kişilere ait mallar ve bu malların veraset ya da başka şekilde bir şahıstan diğer şahsa intikalinin veraset ve intikal vergisine tabi olduğunu hatırlatmıştır.
Vergi dairesi yazısında veraset ve intikal vergisindeki ilgili maddede geçen “mal tabirinin, mülkiyete konu olabilen menkul ve gayrimenkul şeylerle mameleke girebilen diğer bütün hakları ve alacakları ifade ettiğini vurgulayarak hayatını kaybeden kişinin hesabındaki Bitcoin’in mirasçılar tarafından veraset ve intikal vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Vergi dairesinin açıklamaları eşliğinde, ölen kişinin kripto para yatırımının mirasçılarına geçip geçemeyeceği hakkındaki tartışmalar da son bulmuş oldu.
Mirasçılar, ölen kişinin sanal defterini miras hukuku konusunda uzman avukat aracılığıyla inceleyerek ve kripto paranın kayıtlı olduğu borsaya başvurarak kendilerine intikalinin gerçekleşmesini sağlayabileceklerdir.
